Verloren aanraking: Over een zintuig dat we steeds minder gebruiken

Wanneer was de laatste keer dat je bewust voelde? Niet alleen het scherm van je

telefoon onder je vingertoppen, maar echt voelde – de warmte van een hand, de

textuur van boombast, de zachtheid van mos onder je voeten? We vergeten hoe we moeten voelen. Letterlijk. Onze tastzin, een van onze meest primaire zintuigen, lijkt langzaam op de achtergrond te raken.

Het verwaarloosde zintuig

De tastzin is ons eerste zintuig dat ontwikkelt. Al in de baarmoeder voelen we. Een

baby communiceert via aanraking nog voordat woorden mogelijk zijn. Aanraking is

onze eerste taal, onze meest directe verbinding met de wereld om ons heen.

En toch is het precies dit zintuig dat we in onze moderne maatschappij steeds

minder gebruiken. We scrollen, swipen en tikken op gladde schermen. We

communiceren via berichten in plaats van via een knuffel of handdruk. We bestellen

online in plaats van producten eerst te voelen, te wegen in onze handen.

De digitale generatie en fysieke verbinding

In mijn praktijk zie ik steeds vaker jongvolwassenen die moeite hebben met fysieke

verbinding. Ze zijn opgegroeid in een wereld waar communicatie grotendeels digitaal

verloopt. Hun sociale vaardigheden zijn vaak uitstekend ontwikkeld in de digitale

ruimte, maar in de fysieke ruimte voelen ze zich ongemakkelijk.

Vanuit haptotherapeutisch perspectief is dit zorgwekkend. De tastzin is namelijk niet

zomaar een zintuig dat ons informatie geeft over de wereld – het is ook het zintuig

dat ons verbindt met die wereld. Het is het zintuig dat ons vertelt: jij bent hier, jij bent

werkelijk, jij bent onderdeel van deze fysieke realiteit.

De wijsheid van het voelende lichaam

In de haptotherapie werken we vanuit het principe dat het gevoelsleven zich in het

lichaam afspeelt. We voelen niet alleen met onze huid, maar met ons hele wezen.

Wanneer je iemand aanraakt of aangeraakt wordt, gebeurt er iets bijzonders: je

maakt contact. Niet alleen fysiek, maar ook emotioneel.

Dit verklaart waarom een arm om je schouder troostend kan zijn wanneer woorden

tekortschieten. Waarom de hand van een geliefde op de jouwe meer zegt dan

duizend woorden. En waarom baby's die voldoende fysiek contact krijgen, zich

veiliger en meer verbonden voelen met de wereld.

De tastzin helpt ons bovendien om grenzen te herkennen – zowel fysieke als

emotionele. Door aanraking leren we waar wij eindigen en de ander begint. We leren

wat prettig voelt en wat niet, wat veilig is en wat bedreigend.

Praktische tips voor het herontdekken van de tastzin

Hoe kunnen we onze tastzin weer tot leven wekken?

Bewust aanraken: Neem dagelijks even de tijd om bewust verschillende texturen

aan te raken. Voel het verschil tussen hout, steen, stof, water. Wat doet elke

aanraking met je? Welke gevoelens roept het op?

Barrières verminderen: We omhullen onszelf met lagen – handschoenen,

schoenen, kleding. Probeer eens vaker blootvoets te lopen, je handen te gebruiken

bij het tuinieren in plaats van handschoenen te dragen.

Aanrakingsmeditatie: Begin de dag met een korte oefening waarbij je je eigen

handen bewust aanraakt. Voel de temperatuur, de textuur, het leven in je handen.

Schermtijd beperken: Stel dagelijks momenten in waarop je bewust offline bent.

Gebruik die tijd voor activiteiten die je tastzin stimuleren – koken, tuinieren, knuffelen

met huisdieren of geliefden.

Natuur ervaren: De natuur biedt een rijkdom aan tactiele ervaringen. Loop door een

bos en raak de bomen aan, voel het gras tussen je tenen, laat regendruppels op je

huid vallen.

Verbinden in de praktijk

In mijn praktijk werk ik actief aan het herstel van de tastzin. Dat begint vaak met een

eerste bewustwording: “Voel de stoel waar je op zit. Voel ik mijn hartslag? Mijn

adem? Waar voel ik spanning en waar ontspanning bijvoorbeeld? Door middel van

oefeningen help ik mensen om weer contact te maken met hun lichaam en daardoor

ook met hun gevoelsleven. We werken aan het herkennen van grenzen, het durven

aangeven van die grenzen, en het openen voor contact waar dat veilig en gewenst

is.

Wat de haptotherapie ons leert, is dat we niet alleen wezens zijn die denken, maar

ook wezens die voelen. Dat voelen is geen bijzaak, maar essentieel voor ons welzijn

en onze verbinding met onszelf en anderen.

In een wereld die steeds virtueler wordt, is het bewust cultiveren van onze tastzin

misschien wel belangrijker dan ooit. Niet als verzet tegen technologie, maar als

balans, als herinnering aan onze belichaamde natuur.

Want hoe slim onze apparaten ook worden, hoe realistisch virtual reality ook mag

zijn, niets kan de warmte van een échte omhelzing vervangen. Niets kan het gevoel

evenaren van werkelijk contact, van huid op huid, van mens tot mens.

Dus mijn uitnodiging aan jou: raak vandaag nog iets of iemand bewust aan. Voel het

verschil. En ontdek opnieuw wat het betekent om niet alleen te kijken en te luisteren

naar de wereld, maar haar ook te voelen.